Een reactie vanuit Bijbelse grondslag op het initiatiefwetsvoorstel “Wet Kraken en Leegstand” [2009]

Een reactie vanuit Bijbelse grondslag

op het initiatiefwetsvoorstel

“Wet Kraken en Leegstand”

van CDA, VVD en CU

(2009)

Naast de inleidende tekst is gekozen om het advies van de Raad van State van aanvullend commentaar, reacties en notities te voorzien. Dit daar dit advies reeds een heldere uiteenzetting geeft van kritieken op het wetsvoorstel en de opzet zich uitstekend leent om een duidelijk en overzichtelijk geheel te vormen zonder onnodige herhalingen.

Mattheus 25:40 “En de koning zal antwoorden en tot hen zeggen: Voorwaar, ik zeg u: Wat gij gedaan hebt aan één van deze mijne minste broeders, dat hebt gij mij gedaan.”

Spreuken 14:31: “wie goed doet aan de behoeftige eert zijn Maker.”

Spreuken 29:7 “De rechtschapene erkent het recht der behoeftigen, maar de boze verstaat geen reden.”

Index [WWBW 2009]

Index:

Voorblad

Inleiding:

Enige belangrijke Bijbelse uitgangspunten ter ingeleide op:  Een reactie vanuit Bijbelse grondslag op het initiatiefwetsvoorstel “Wet Kraken en Leegstand” van CDA, VVD en CU (2009). (3 pagina’s)

Pagina:

1. Opmerking m.b.t relatie tussen “leegstand en kraken”/ Criminalisering krakers en kraken; een reactie op de voorgestelde “algehele strafbaarstelling van kraken als misdrijf”.
2. Vervolg pag. 1 / Initiatieven voor armlastigen / weblink naar brief aan CDA, CU en SGP
3. Vervolg pag. 2 / Reactie op: “nieuw instrumentarium voor de bestrijding van leegstand van niet-woningen”. / Samenwerking tussen krakers met Christelijke (werk-) groepen en organisaties.
4. Vorderingsbevoegdheid gemeente en rechtvaardige woonruimteverdeling / weblink Vorderingswet.
5. Kraken zelden een probleem; bestaande wet- en regelgevel voorziet / bescherming eigendomsrecht en verwaarlozing eigendomsplicht / Meer aandacht voor en aanpak van beleid c.q de wet- en regelgeving omtrent grondspeculatie, projectontwikkeling, betrokken bouwsector en gemeenten.
6. Vervolg pag. 5 / Weblink naar reportage grondspeculatie / Reactie m.b.t de stelling betreffende “eigenrichting”.
7. Reactie m.b.t eigendomsrecht / Reactie m.b.t de stelling: “verstoring van de openbare orde”/ Reactie m.b.t de stelling: “vaak is sprake van gewelddadige incidenten”
8. Reactie m.b.t de stigmatiserende aanduiding“probleem van het kraken” / Weblink naar Witboek kraken / Reactie op de vermeende “tendens van verharding van krakers” / Opmerking over “incidenten en excessen”; met weblink naar districtschef politie Amsterdam  / Reactie op opmerking indieners m.b.t “goedkoop onderdak op A-locaties” / Indirecte gegevens en ruwe schattingen.
9. Over motivering en argumentatie achter dit wetsvoorstel / Reactie m.b.t leegstand en “risico van kraken en overlast”
10. Over redenen van leegstand; verschil in vraag & aanbod of speculatie? Allebei. / Cijfers leegstand.
11. Kritiek op het wetsvoorstel van Raad van State, als ook de G4, de VNG, de Woonbond, de Ned. Orde v. Advocaten (NOvA), en de bezwaren van politie.
12. Reactie m.b.t het voorgestelde instrumentarium voor bestrijding leegstand / Gemeentelijke bevoegdheid i.p.v verplichting / Bureaucratie en controle op het verloop c.q de uitwerking.
13. Over anti-kraak (en haar rol in het voordragen van nieuwe bewoners) / Weblinks Woonbond en Leegstandzonderzorgen.nl
14. Over de maximale boete van € 7.500,- / Weblink fractievoorzitter ChristenUnie-Huizen / Reactie op aanpak leegstand en de voorgestelde “stringentere aanpak kraken”.
15. Noten (RvS).

Achterblad

Inleiding pag. 1 [WWBW 2009]

Inleiding:

Enige belangrijke Bijbelse uitgangspunten ter ingeleide op:

Een reactie vanuit Bijbelse grondslag op het

initiatiefwetsvoorstel “Wet Kraken en Leegstand”

van CDA, VVD en CU (2009)

De Heilige Schrift (zowel Tenach als de Apostolische Geschriften) roept op tot verbetering en herstel (“reparatie”) van de wereld; “tikkoen ha’olam”. Tot het verbeteren van de levensomstandigheden van alle mensen, zowel geestelijk als materiëel. Door betere condities te scheppen, te beginnen met de basis-behoeften waaronder huisvesting, hetgeen daar een onlosmakelijk onderdeel van is. Het is een kern-waarde in de ‘Bijbelse ethiek’.

De Schepper van hemel en aarde is in absolute zin Eigenaar van Zijn schepping (Genesis 14:19-22); van de wereld, van het land, de grond, etc.  Zoals o.a. Psalm 89:12 het uitdrukt: “De hemel is het Uwe, ook is de aarde het Uwe; de wereld en haar volheid, die hebt Gij gegrond”.

De Bijbel voorziet in het recht tot eigendom en bescherming van het eigendom, maar het accepteert niet het idee van ongelimiteerd eigenaarschap c.q het absoluut stellen van eigendomsrecht. Dat de mens geen absoluut eigenaar van zijn bezit is maar het in beheer heeft gekregen, houdt in dat zijn gebruik daarvan overeenkomstig de wil van G’d moet zijn (zie o.a. kolossenzen 3:1-2), in dienst van de Eeuwige en tot welzijn van de naasten, in het bijzonder de behoeftige. Dit is in de Geest van G’d en Zijn Messias.

Rijkdom, bestaande uit zowel geld en bezit behoren niet het individu toe maar aan de Eeuwige. Mensen zijn beheerders c.q rentmeesters, hoeders, van deze rijkdommen. Bijbels rentmeesterschap gaat in de kern over het beheren van bezit van G’d en daarbij Zijn belangen te dienen. In Mattheus 25:34-40 stelt Jezus (Jesjoea) de hulp aan de behoeftige gelijk met hulp aan Hem; hun nood is Zijn nood, hen helpen is Hem helpen en andersom. Hij identificeert zich ten diepste met hen. Het heeft betrekking op de omgang met ons bezit en met het geschapene. Uitgangspunt is, zoals hierboven vermeld, dat de Eeuwige als Maker de Eigenaar van alles is (Leviticus 25:23; Psalm 24:1 en  50:10), en dat Hij Zijn schepping aan de mens in beheer heeft toevertrouwd (Genesis 1:28 en Psalm  115:16) en dat de mens eens rekenschap van zijn beheer moet afleggen (Mattheus 25:19).

De Schrift gebied dat een behoeftige verzekerd wordt van “voldoende voor diens gebrek, overeenstemmend met hetgeen hij/zij gebrek aan heeft”. Het doen voorzien in voedsel, kleding en onderdak is daarin slechts de minimale basis, maar de strekking van dit gebod reikt uiteraard veel verder. Het verlichten en bestrijden van (mensen hun) woningnood en dus het voorzien van adequate huisvesting is een vorm van “tzedakah”; vaak vertaald met barmhartigheid. Maar beter dient er gesproken te worden van: rechtvaardigheid (van de Hebreeuwse stam “tzedek”; “rechtvaardigheid”). Een bekende Schrifttekst in dit verband is de vermaning van de profeet Jesaja die zegt: “Neemt de behoeftige in jullie huizen” . Het verlichten c.q verhelpen van een mens in woningnood is een belangrijke religieuze plicht. Huisvesting is dan ook specifiek één van de verplichtende vormen van tzedakah. Een eigenaar is bezien vanuit de Bijbelse traditie verantwoordelijk als een bewoner dakloos wordt ten gevolge van ontruiming. Waarmee duidelijk wordt dat het fenomeen “anti-kraak” vanwege de soms zeer korte duur van het verblijf, en het

Inleiding pag. 2 [WWBW 2009]

feit dat mensen in korte tijd (binnen twee weken), zonder opgaaf van reden, en zonder recht op vervangende woonruimte op straat kunnen komen te staan, on-acceptabel is.

De Bijbelse norm stelt adequate huisvesting, ongeacht iemands financiële situatie, als vanzelfsprekend. In een goed functionerende samenleving dient dan ook voorzien te worden in stabiele huisvesting, met name voor de behoeftige. De zorg voor, c.q verbetering ten behoeve van veilige, zekere en permanente huisvesting voor iedereen dient centraal te staan in beleid en uitvoering van dat beleid hieromtrent.

Van belang is dat er gewerkt wordt aan een effectieve bestrijding van de woningnood.  Men kan bijvoorbeeld (financiële) hulp schenken aan organisaties die zich inzetten voor mensen hun huisvesting of deelnemen aan inspanningen om betaalbare huisvesting te bevorderen. Maar niet minder belangrijk is het geven van directe hulp in het voorzien van huisvesting voor mensen in woningnood, alsook voor hen die niet-adequate huisvesting bewonen. Om zo het acute probleem van woningnood te verkleinen en – indien mogelijk – weg te nemen. Maar bij problematiek van deze omvang en complexiteit is voor het vinden van een goede oplossing het ondernemen van (sociaal-) politieke actie van belang. Door te pleiten voor een beter beleid van de overheid dat zorgdraagt voor betaalbare huisvesting ook en met name, voor de armlastigen, minima c.q minder-draagkrachtigen. Het kraken van panden is een gevolg van en reactie op de huisvestingsproblematiek. Van enerzijds acute woningnood (door o.a. lange wacht-lijsten, gebrek aan en afbraak van sociale huisvesting, enz.), en anderszijds de leegstandsproblematiek (en toename daarvan), vastgoed- en grondspeculatie, enz. en vormt als zodanig een legitiem actiemiddel om de diverse aan woningnood gerelateerde problematiek onder de (politieke) aandacht te brengen.  Het is tenslotte een kwestie van prioriteiten, van belangen afweging. Een Bijbelse levenshouding drukt zich uit in betrokkenheid en in het doen van de mens voor diens naaste.

Langdurige leegstand is een vorm van “bal tashchit”, van “verwaarlozing van wat (her-) bruikbaar is”, en daarmee een uitdrukking van slecht beheer. Speculatie is daarnaast eveneens een teken van slecht rentmeesterschap en een on-Bijbelse gerichtheid op maximaal winstbejag (zie bijv. Mattheus 6:19-21 “Verzamelt u geen schatten op aarde”). Het gaat tevens ten koste van de samenleving als geheel en daardoor van het individu, met name de minima, armlastige. Zeker wanneer er behoefte is aan (betaalbare) woon- en werkruimte en deze schaars is.

Ter voorbeeld: De sociale kerntaak van ooit sociale woningbouwcorporaties zijn door de vrije marktwerking d.m.v privatisering op dreef geraakt en zijn verworden tot commerciële vastgoed-eigenaren waarin winst, bonussen, enz. centraal staan. Zo behoort de grond in Nederland aan de gemeenschap toe maar feitelijk is deze in handen van een kleine, invloedrijke groep speculanten en zijn overheden ook zèlf betrokken. Ook hierin komt het tekortschietende c.q verkeerd-gerichte beleid hieromtrent tot uitdrukking.

Het Jodendom kent de op Bijbelse beginselen gegronde stelregel: “zeh neheneh v’zeh lo chaser“, oftewel: “Deze persoon (in dit geval de ingebruiknemer, kraker) heeft er baat bij, terwijl de ander (de eigenaar) er niet aan verliest”. Wat duidelijk naar voren komt is dat het bij kraken vóór alles om een civiel-rechtelijke zaak gaat. Een afweging van belangen. Er is immers geen intentie tot gebruik en duidelijk geen sprake van diefstal, maar wel van woningnood en langdurige leegstand. In zeer vele gevallen van kraken gaat het om zelfs vele jaren van leegstand en verpaupering, van speculatiepanden en slooppanden. Een eigenaar van een langdurig leegstaand pand heeft binnen de maatschappelijk gestelde norm zijn eigendomsplicht verzaakt door geen tijdige invulling er aan te geven, waardoor deze het beschikkingsrecht (tijdelijk) kan verliezen. Binnen onze samenleving bestaat een spanningsveld tussen enerzijds (de bescherming van) het eigendomsrecht en anderszijds woningnood, lange

Inleiding pag. 3 [WWBW 2009]

wachtlijsten, afbraak van sociale woningbouw, hoge huurprijzen, leegstandsproblematiek en de eraan gerelateerde vastgoed- en grondspeculatie.  Dat het om een belangenafweging gaat blijkt uit het feit dat het in vele gevallen voorkomt dat de eigenaar niets onderneemt, er onderlinge afspraken worden gemaakt, een (tijdelijke) gebruiks- danwel huurovereenkomst wordt aangegaan, en dat soms een pand wordt “gelegaliseerd”, zoals o.a met diverse grote poppodia enz. gebeurt is.

De laster- c.q smaadcampagne tegen krakers waarin deze op generaliserende en stigmatiserende wijze als crimineel, gewelddadig, profiteur, enz. wordt weggezet is kwaadsprekerij; “lasjon hara”. Het is een vorm van demonisering waarbij het persoonlijke, menselijke wordt verlaten. De onjuiste, bevooroordeelde en uiterst negatieve beeldvorming die door de initiatiefnemers wordt ondersteund heeft haar vernietigende uitwerking in de media, en de schreeuwerige mediaberichtgeving – veelal gestoeld op slecht of het geheel ontbreken van gedegen journalistiek onderzoek – versterken elkaar hierin.

Het criminaliseren en illegaliseren van mensen, van een sociale bevolkingsgroep, op basis van woonvorm en niet nader onderzochte aannames m.b.t de veronderstelde “verharding van de kraakbeweging”, enz. en daar zelfs beleid (mede) op willen invoeren is immoreel en gaat dan ook in tegen de Bijbelse ethiek.

Terwijl we leven in een rijk land van overvloed gericht op het versterken en verder ontwikkelen ervan, leven we in een maatschappij waarin mensen elkaar niet of steeds minder helpen. Waar het gebod tot naastenliefde, om de arme, behoeftige, te helpen en de dakloze in huis te nemen bij verre niet meer vanzelfsprekend is. Ook de huidige overheid gaat voorbij en/of bagataliseert de problematiek. Zo ook een groot gedeelte van de samenleving… Men verdringt het, wil het liever niet zien, laat staan ont-moeten, want het roept op tot een andere levenshouding. Tot het hebben van andere prioriteiten, tot het leven met en vanuit andere maatstaven. Om uit de verstarring van de dualiteit te komen. Men ziet het niet als een verantwoordelijkheid de ander te helpen (“ik ben toch niet mijn broeders hoeder?”) en kijkt liever weg, wijst slechts op de “eigen verantwoordelijkheid” en maakt van de problematiek een karikatuur of verwijst hooguit, en in het beste geval, door naar reguliere hulpverlening, gemeentelijke instellingen, enz.  Die in de praktijk niet aan de vele noden kan beantwoorden, noch de mensen zèlf tot een wezenlijke ontmoeting ermee leiden.

Werkgroep Bijbel en Woningnood – 2009

Pag. 1 van 15 [WWBW 2009]

Advies van de Raad van State betreft het initiatief wetsvoorstel “Kraken en Leegstand” (CDA, VVD, CU)

–>    In cursief de door ons uitgelichte en soms onderstreepte tekst ; in vetgedrukt (en als tab/invoeging) een reactie, aanvulling c.q notitie van ons daarbij.

• Ten eerste willen wij graag opmerken en duidelijk stellen dat kraken onlosmakelijk verbonden is met (ondermeer) de leegstandproblematiek. Zonder leegstand geen kraken. Kraken is een gevolg en reactie op o.a. problematiek rond huisvesting, leegstand, grond- en vastgoedspeculatie, enz.

Adviezen
zaaknummer W03.08.0380/I
datum van advies donderdag 23 oktober 2008
soort Wet Print dit advies / ministerie Justitie E-mail dit advies
vindplaats Kamerstukken II 2008/09, 31 560, nr 4

Voorstel van wet van de leden Ten Hoopen, Slob en Van der Burg tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht, de Leegstandwet, en enige andere wetten in verband met het verder terugdringen van kraken en leegstand (Wet kraken en leegstand), met memorie van toelichting.

Bij brief van de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 26 augustus 2008 heeft de Tweede Kamer bij de Raad van State ter overweging aanhangig gemaakt het voorstel van wet van de leden Ten Hoopen, Slob en Van der Burg tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht, de Leegstandwet, en enige andere wetten in verband met het verder terugdringen van kraken en leegstand (Wet kraken en leegstand), met memorie van toelichting.

Het wetsvoorstel beoogt zowel kraken als leegstand verder terug te dringen. Daartoe worden twee maatregelen geïntroduceerd:
(1) algehele strafbaarstelling van kraken als misdrijf (voorgesteld artikel 138a van het Wetboek van Strafrecht)

• Er is sprake van criminalisering (c.q demonisering) van krakers en kraken; een on-Christelijke laster- c.q smaadcampagne ten top waarbij krakers stelselmatig worden weggezet als werkloos tuig, crimineel, profiteurs en als het even kan als terroristen (Ten Hoopen, CDA) en kraken schaamteloos en volstrekt ten onrechte gelijkgesteld wordt met diefstal en openbare ordeverstoring. Christelijke partijen zouden zich van dergelijke rethoriek verre dienen te houden. Maar de realiteit laat helaas zien dat zij op ernstige wijze hierin meegaan en er zelfs een voortrekkers-rol in innemen met publiekelijk geuitte ongegronde stellingnames en in het willen realiseren van een wet dat ons tot criminelen maakt en zelfs tot maanden- en zelfs jarenlange celstraf zou kunnen veroordelen. Stop! Het is niet te laat hiervan terug te keren. Wij zijn géén criminelen!

Pagina 1 van 15

Pag. 2 van 15 [WWBW 2009]

• Het plegen van strafbare feiten is voor iedereen strafbaar, ongeacht de woonsituatie: het onderscheid dat gemaakt wordt op basis van de woonsituatie is onterecht, discriminerend en moreel verwerpelijk. (lees ook: http://www.kraakpetitie.nl/docs/brief_CDA_CU_SGP.pdf )

• Het in het strafrecht trekken van kraken blijkt een voor alles ideologische keuze van de wets-indieners. Het is gebasseerd op onterechte, niet onderzochte en dus niet onderbouwde, danwel onbewezen aannames en stellingnamen, zoals ook naar voren komt uit o.a. het advies van de Raad van State. De wetsindieners schetsen een zeer eenzijdig en bijzonder negatief beeld van de werkelijkheid omtrent kraken, wat gevoed wordt door eenzijdige en bevoor-oordeelde mediaberichtgeving zoals van De Telegraaf, Elsevier, Geen Stijl, enz. (de N.O.S is na een aanhanging gemaakte klacht door o.a. het ontbreken van wederhoor tot 2x toe in korte tijd door de Nationale Ombudsman op de vingers getikt en terug geroepen).

• Ook de ChristenUnie heeft zich helaas mee laten slepen in negatieve berichtgeving rondom met name enkele incidenten in A’dam waarvan men nader onderzoek niet heeft afgewacht. Daarbij nemen wij het als zeer ernstig op dat ook zij enkele incidenten als exemplarisch voor “de” kraakbeweging neerzet en stelt dat krakers “niet meer ideolgisch” zouden zijn, enz..

• Voorts vinden wij het stuitend en derhalve on-Christelijk dat men een grote groep mensen criminaliseert die nu juist vanwege o.a. financieel-economische situaties (armlastigen c.q minima, studenten, starters, beeldend kunstenaars en artiesten),  en om sociaal-maatschappelijke redenen (directe woningnood, lange wachtlijsten, bureaucratie, enz.), danwel vanwege persoonlijke omstandigheden (relatieproblematiek, [tijdelijke] crisis, afwachting op uitspraak rechter inzake asielaanvraag, enz.), en voor het zonder of met zeer beperkt budget ondernemen van sociaal-maatschappelijke en culturele burgerinitiatieven,  aangewezen zijn op het (tijdelijk) bewonen en (her-) gebruiken van langdurig leegstaande panden en dit sinds jaren volgens de bestaande uitvoerige wet- en regelgeving doen.

• In Nederland zetten vele krakers zich in om langdurig leegstaande gebouwen een goede invulling te geven. Panden zijn hierdoor toegevoegd aan het woningenbestand (er is dus ook geen sprake van het door sommigen veronderstelde “voordringen op de woningmarkt”; integendeel. ).

• Het is typerend voor “de” kraakbeweging dat men juist initiatieven onderneemt voor de armlastigen en minder-draagkrachtigen; naast het kraken van woonruimte ook tal v. sociaal-maatschappelijke initiatieven zoals de breed bekende weggeefwinkels, eetcafé’s  op non-commerciele basis (zonder winstoogmerk, waar mensen die niets hebben gewoon gratis kunnen mee-eten), enz. Maar ook betaalbare/gratis culturele initiatieven, zodat eenieder mee kan doen en mee mag genieten in de welvaart, enz. Als ook bijdragen aan behoud van sociale huisvesting, het bestrijden van speculatie, het stimuleren van nieuwe culturele initiatieven en het behouden van monumentale panden, enz.

Pagina 2 van 15

Pag. 3 van 15 [WWBW 2009]

• Waar lezen of horen we van de indieners over de vele mensen die door mede-mensen, krakers, zijn geholpen in hun neipende woningnood; over mensen die zijn opgevangen in die periode van hun leven dat het moeilijk ging, waarin zij vast liepen en bij sociaal-maatschappelijke en kerkelijke instellingen en organisaties e.d niet terecht konden? Die maar al te vaak aan de deuren van kraakpanden klopten en nog steeds kloppen, vaak doorverwezen door deze organisaties omdat bij hen en elders geen plaats of faciliteiten, etc. beschikbaar is? Mensen – krakers – die in daden gehoor geven aan het grote gebod tot naastenliefde en dus de zorg om de behoeftige, en (principiëel) delen in het vaak weinige dat zij hebben. Iets dat de Raad van Kerken, diverse kerkgenootschappen en Christelijke organisaties e.d.  door de jaren heen gelukkig als zodanig opgemerkt hebben. Het is de wetsindieners blijkbaar niet bekend dat er diverse Christelijke (werk-) groepen en organisaties zijn die samenwerken met krakers, uit principiële en pragmatische redenen: omdat er directe oplossing voor nood geboden wordt.

• Zoals we o.a. in Mattheus 25:34-40 kunnen lezen waar Jezus (Jesjoea) de Messias de hulp a/d behoeftige gelijkstelt aan hulp aan Hem; hun nood is Zijn nood, hen helpen is Hem helpen en andersom. Als je Hem wilt helpen heb je (ook) hen te helpen. Hij identificeert zich met hen.

En:

(2) nieuw instrumentarium voor de bestrijding van leegstand van niet-woningen.
De Leegstandwet wordt zodanig gewijzigd dat gemeenten de bevoegdheid krijgen een

leegstandverordening vast te stellen waarin regels worden gesteld omtrent de meldingsplicht van pandeigenaren inzake leegstand, een door de gemeente geïnitieerd gesprek met de eigenaar van het

pand en de verplichtende voordracht door de gemeente van een gebruiker. Indien de eigenaar niet aan de meldingsplicht voldoet, wordt een boete opgelegd van maximaal € 7.500. Dit boete-instrumentarium wordt ook in de Huisvestingswet nieuw opgenomen. Indien de eigenaar het gebouw niet binnen de gestelde termijn in gebruik geeft, kan de gemeente gebruik maken van het algemene bestuursrechtelijke sanctie-instrumentarium.

• Zoals duidelijk naar voren komt worden gemeenten belast met niet-effectieve regelgeving (en handhaving), hebben vastgoedeigenaren weinig te vrezen want er zijn genoeg (juridische) trucs om dit te omzeilen (en is een eventuele boete van maximaal € 7.500 natuurlijk niet serieus te nemen). Tevens, en buitengewoon onwenselijk, wil men dat anti-kraakburo’s een hoofdrol spelen in het verzorgen van de tijdelijke bewoning (als die al af te dwingen valt), waardoor dus het fenomeen “anti-kraak” [*] nog verder als acceptabele woonvorm genormaliseert wordt.

• [* anti-kraak: zie pag. 13 m.b.t het inzetten van anti-kraak bij de voordracht van (tijdelijke ) bewoning van leegstaande panden]

Pagina 3 van 15

Pag. 4 van 15 [WWBW 2009]

1. Inleiding
De discussie over kraken en leegstand van woningen en andere panden wordt de laatste decennia in de Tweede Kamer der Staten-Generaal met enige regelmaat gevoerd. De huidige Huisvestingswet dateert van 1993, ter vervanging van de Leegstandwet(zie noot 1) (inwerkingtreding gefaseerd vanaf 1986). In 1990 vond een evaluatie van de Leegstandwet plaats, waaruit onder meer bleek dat door het merendeel van de geënquêteerde gemeenten geen gebruik werd gemaakt van de mogelijkheid tot vordering van

leegstaande woningen en gebouwen. In de Huisvestingswet kregen de gemeenten de bevoegdheid de eigenaren van leegstaande woningen te verplichten leegstand te melden.(zie noot 2) Burgemeester en wethouders kunnen het gebruik van een leegstaande woning of gebouw als woonruimte van de eigenaar vorderen.(zie noot 3) In het Wetboek van Strafrecht is kraken in artikel 429sexties als overtreding strafbaar gesteld afhankelijk van de periode van leegstand. Aanvankelijk was kraken binnen zes maanden na aanvang leegstand strafbaar, met de invoering van de Huisvestingswet werd de termijn op een jaar gesteld. De reden hiervoor was dat de eigenaar een redelijke termijn gegund moest worden om een bestemming voor zijn leegstaand pand te vinden. Uit de evaluatie in 2004 van de Huisvestingswet blijkt dat van de mogelijkheid van het vorderen van leegstaande woningen en gebouwen nauwelijks gebruik wordt gemaakt. Wel zijn door gemeenten regelmatig vergunningen verstrekt voor tijdelijke verhuur.

• Het verbod en de strafbaarstelling van kraken vormt geen aanmoediging voor eigenaren om binnen afzienbare tijd een alternatieve bestemming voor hun bezit te vinden. Gemeenten beschikken reeds over afdoende instrumenten om leegstand tegen te gaan. Van bijv. de vorderingswet wordt in het geheel geen (of zeer incidenteel) gebruik gemaakt. Zo biedt de Huisvestingswet een aantal instrumenten, waarbij gemeenten niet alleen een stok achter de deur hebben maar ook zelf directer kunnen sturen via de mogelijkheden van woonruimte-verdeling. Er geldt reeds een vorderingsbevoegdheid voor gemeenten om leegstaande woningen op te eisen ‘ten behoeve van een rechtvaardige woonruimteverdeling’ (artikel 40 en verder van de Huisvestingswet). Daarnaast kan de gemeente vergunning geven om woonruimte tijdelijk te verhuren op basis van de Leegstandwet; recent is de maximumperiode hiervoor verruimd van drie naar vijf jaar.

• Niet dat wij het Tijdelijk Verhuur aanmoedigen, aangezien ook Tijdelijk Verhuur mensen (merendeel met de laagste inkomens) géén zicht op een vaste betaalbare woning geeft en het onwenselijk is dat een grote (en steeds groter wordende) groep mensen hier op aangewezen zijn, terwijl er tevens niet gebouwd wordt naar vraag/behoefte zoals verderop blijkt.

• Vorderingswet: (zie: http://www.st-ab.nl/wetten/0344_Vorderingswet.htm )

In 2003 meldt de Staatssecretaris van Economische Zaken, naar aanleiding van een motie van de Tweede Kamer, dat het niet mogelijk is om vast te stellen hoeveel leegstaande bedrijfspanden gekraakt zijn, omdat registratie daarvan niet plaatsvindt. Voorts wordt vastgesteld dat de bestaande wettelijke

Pagina 4 van 15

Pag. 5 van 15 [WWBW 2009]

mogelijkheden afdoende zijn om het kraken van bedrijfspanden tegen te gaan.(zie noot 4) Ter uitvoering van twee moties uit 2004 schrijft de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer aan de Tweede Kamer dat uit een verkenning onder de G30 blijkt dat kraken zelden als een probleem wordt ervaren.

• Het is ons onbegrijpelijk dat de indieners van dit wetsvoorstel tot op heden niet luistert naar de conclusie van de G30. Het is duidelijk dat bestaande wet- en regelgeving voorziet daar waar dat nodig mocht zijn en de praktijk geen algeheel verbod op kraken rechtvaardigd.

Verder blijkt dat de problematiek eerder bedrijfspanden betreft dan woningen. Voorts wordt nog eens bevestigd dat de huidige wettelijke mogelijkheden afdoende zijn om kraken van gebouwen tegen te gaan.(zie noot 5)

• Het wordt ons insziens nogal eens “vergeten” dat eigenaren een scala aan mogelijkheden hebben om een tijdelijke invulling te geven aan hun langdurig leegstaande vastgoed. Met reeds veelal de rechter aan hun zijde als het gaat om de bescherming van hun eigendoms-recht. Pas als een eigenaar haar eigendomsplicht verwaarloosd (en dus de Wet overtreed door haar pand aantoonbaar langdurig leeg te laten staan) en geen concrete plannen en vergunningen heeft om iets aan of met het pand te doen, dan pas zal een rechter het verzoek tot ontruiming afwijzen. De realiteit geeft aan dat eigenaren niet al teveel hoeven aantonen om in het gelijk gesteld te worden.

In 2007 schrijft de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie aan de Tweede Kamer dat het voorstel tot algehele strafbaarstelling van kraken, onafhankelijk van de termijn van leegstand, bij de G4 op problemen stuit. Thans bezinnen de Minister van Justitie en de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie zich op mogelijkheden om het kraken terug te dringen.(zie noot 6) Tevens is in 2007 beleid ontwikkeld om het omzetten van kantoren en andere leegstaande panden naar woningen te stimuleren.(zie noot 7)

• Helaas blijkt dat er in de praktijk maar weinig van terecht komt en men niet veel doet en door de huidige regelgeving wellicht kan doen tegen de leegloop van bedrijventerreinen en leegstand onder kantoorpanden terwijl tergelijkertijd nieuwe (en dure) bedrijventerreinen en kantoorpanden verrijzen. Hier zou ons insziens de aandacht ondermeer naar uit dienen te gaan, en beleid op aangepast dienen te worden; aan de wet- en regelgeving omtrent grondspeculatie, projectontwikkeling en betrokken bouwsector en gemeenten, enz.  Waardoor huur- en koopprijzen omhoog gejaagd worden, leegstand (en verpaupering) toeneemt, enz. De grond in Nederland behoort de gemeenschap toe maar feitelijk is deze in handen van een kleine, invloedrijke groep speculanten en zijn overheden ook zèlf betrokken.

Pagina 5 van 15

———————————————————————————————

>>> KLIK hieronder op “previous entries” om door te lezen!